Series Popularis
OKRUCH ZŁOTA W POPIELE OGNISKA… / A FLECK OF GOLD IN THE ASHES…. Starożytne nekropole w Czarnówku i ich tajemnice / Mysteries of the Prehistoric Cemeteries at Czarnówko
(red. J. Andrzejowski, przy współpracy J. Schustera)
Muzeum w Lęborku
Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica
Lębork-Warszawa 2014
96 s.; 30 cm.
ISBN 978-83-929977-4-0 (Muzeum w Lęborku)
ISBN 978-83-927585-8-7 (Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica)
Czarnówko koło Lęborka to największe cmentarzysko – a właściwie: cmentarzyska – z późnej starożytności nie tylko na ziemiach polskich, ale i w całej Europie Środkowej. Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica patronuje projektowi opracowania jego monografii, realizowanemu w Muzeum w Lęborku. Jej przygotowanie będzie jednak wymagało długiego czasu i wysiłku wielu osób, a ostateczna publikacja może zamknąć się w więcej niż kilku woluminach.
Stanowisko w Czarnówku jest absolutnie wyjątkowym nie tylko na tle nekropoli dotychczas opublikowanych w serii Monumenta…, warte jest przeto udostępnienia kręgom szerszym niż tylko naukowe, choćby – z uwagi na wydanych publikacje w językach kongresowych – ogólnoeuropejskie. Skupia się na nim wszystko to, co w archeologii Pomorza późnej starożytności najciekawsze – popielnice z wizerunkami twarzy ludzkich, być może ówczesnych mieszkańców okolicy, około połowy I tysiąclecia przed naszą erą pieczołowicie składane w skrzyniach z płyt kamiennych, groby „ludzi z żelaza” z ostatnich wieków przed naszą erą, dokumentujące skok technologiczny, jakiego dokonali, pochówki zmarłych z pierwszych wieków naszej ery, ze społeczności strefy szlaku bursztynowego, pozostającej w bliskich kontaktach z innymi ludami nadbałtyckimi, ale i unią europejską tamtych czasów – Cesarstwem Rzymskim – po nich właśnie została wspaniała biżuteria w stylu określanym dzisiaj mianem barokowego, a wreszcie kilka ledwie, ale jakże intrygujących grobów z okresu wędrówek ludów – czasów połowy pierwszego tysiąclecia naszej ery, w których cała niemal Europa przeorana została pługiem historii. Wszyscy oni byli przecież, niezależnie od języka, jakim się posługiwali, imion, jakie sami sobie nadawali czy nazw, jakimi opisuje ich współczesna nauka – naszymi przodkami…
Z tą właśnie myślą postanowiliśmy zainaugurować nową serię wydawniczą – Series Popularis – w której publikować będziemy dwujęzyczne, popularnonaukowe opowieści o najciekawszych spośród starożytnych cmentarzysk, będących przedmiotem studiów w ramach projektu Monumenta Archaeologica Barbarica. Żadna z tych nekropolii nie zasługuje bardziej niż Czarnówko, by serię tę otworzyć jako jej pierwszy tom.
Publikację wydano w ramach projektu Okruch złota w popiele ogniska… realizowanego przez Muzeum w Lęborku z dofinansowaniem ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Dziedzictwo kulturowe priorytet Ochrona zabytków archeologicznych, prowadzonego przez Narodowy Instytut Dziedzictwa.
SPIS TREŚCI / CONTENTS
Jacek ANDRZEJOWSKI, Od Redakcji / Editorial 8
Mariola PRUSKA, Zamiast wstępu / In Lieu of a Foreword 11
Agnieszka KRZYSIAK, Fascynujące odkrycie / An Exciting Discovery 15
Agnieszka KRZYSIAK, Najstarsze cmentarzyska / The Earliest Cemeteries 23
Anna STROBIN, W czasach wojowników i kowali. Ludność kultury oksywskiej na cmentarzysku w Czarnówku / The Age of Warriors and Blacksmiths. Oksywie Culture People at the Grave Field at Czarnówko 35
Jan SCHUSTER, Złoty wiek – Czarnówko w okresie wpływów rzymskich i w okresie wędrówek ludów / Golden Age – Czarnówko during the Roman Period and the Migration Period 53
Jacek ANDRZEJOWSKI, Mariola PRUSKA, Post scriptum 91